15 Prill, 1409: Drita e Dijes dhe Hija e Luftës

Era e pranverës puth fytyrën time, duke bartur aromën e luleve të egra dhe të tokës së lagësht. Kjo ditë, e 15-ta e prillit 1409, më gjen në kështjellën e Krujës, në mesin e familjes sime, por shpirti im është në një betejë të heshtur, një betejë midis dëshirës për dituri dhe realitetit të ashpër të luftës që na rrethon. Jam ende i ri, vetëm dhjetë vjeç, por ndiej peshën e atyre që presin shumë prej meje. Vajza të vogla luajnë në oborrin e brendshëm, zërat e tyre të ëmbël kundërshtohen nga britmat e shqiponjave që fluturojnë mbi male. Një kontrast i hidhur midis paqes së fëmijërisë dhe ankthit të të rriturve, një kontrast që reflekton edhe botën time të brendshme.

Mëngjesi filloi me mësimet e mësuesit tim, një njeri i ditur që vjen nga Perëndimi. Ai më mësoi rreth Aristotelit dhe Platonit, mbi filozofinë e lashte greke, mbi historinë e Romës. Fjalët e tij, të thurura me kujdes, hapin dritare në botërat e largëta, më bëjnë të kuptoj se ekziston më shumë se sa malet e Shqipërisë, fushat e saj të gjelbra dhe luftat e pandërprera. Ai më tregon për qytetet e mëdha, për bibliotekat e mbushura me libra, për filozofët dhe shkencëtarët që kërkojnë të kuptojnë misteret e universit. Këto rrëfime janë si një dritë nëpër errësirën e trazirave që na rrethojnë.

Por kjo dritë e dijes është e zbehtë nga hija e luftës, e cila është një pjesë e pandarë e jetës sonë. Për çdo ditë që kaloj në mesin e librave, jam i detyruar të dëgjoj biseda të shqetësuara midis babait tim, Gjon Kastriotit, dhe fisnikëve të tjerë. Fjalët "Osmanët", "sulm", "pushtim", janë pjesë e përditshme e fjalorit tonë. Ata janë një kërcënim i përhershëm që vështirë se mund ta largojmë nga mendja. Dëgjoja sot babain duke folur me zë të ulët për një tjetër sulm të mundshëm Osman, për një tjetër fshat që mund të bien në duart e tyre. Shikoja fytyrën e tij të rrudhur nga ankthi, dhe kuptova se kjo luftë nuk është thjesht një lojë, por një betejë për mbijetesën e kombit tonë.

Në mbrëmje, pas darkës, vërej se babai im është i shqetësuar. Një mesazh i ardhur nga një fisnik i tjetër i lajmëron për lëvizjet e ushtrisë Osmane. Tensioni në dhomë është i prekshëm. Ai pëshpërit fjalë të pakuptueshme për mua, por unë shoh frikën dhe vendosmërinë në sytë e tij. Kuptoj se ky nuk është vetëm një luftë për tokë dhe pasuri, por një luftë për identitetin tonë, për të drejtën tonë për të jetuar si shqiptarë të lirë në tokën tonë amtare.

Kjo luftë vazhdon të më ndjek, të më formojë, dhe përkundër mësimeve të mësuesit tim, ajo duket se po merr përsipër një pjesë të madhe të vëmendjes sime. Për çdo histori heroike që më lexohet, unë ndiej një dëshirë gjithnjë e më të madhe për të mbrojtur atë që është e imja, të luftoj për çlirimin e popullit tim. Shpesh e imagjinoj veten si një luftëtar i guximshëm, duke udhëhequr ushtrinë shqiptare drejt fitores, duke ia kundërvënë armiqtë. Por unë jam ende një fëmijë, dhe kuptoj se rruga drejt kësaj është e gjatë dhe e vështirë.

Më pëlqen të kaloj kohën në kodrat përreth Krujës. Atje, larg nga zhurma dhe ankthi i kështjellës, ndjej një liri të caktuar. Shikoj qiellin e pastër, dhe mendoj për të ardhmen, për betejat që do të luftoj, për fitore që do të fitoj, për lirinë që do të sjellë popullit tim. Por unë mbaj mend edhe për mësimet e mësuesit tim, për rëndësinë e diturive dhe të kulturës. Në këtë botë të dhunshme, dija është një armë e fuqishme. Dhe unë premtoj se do të përdor çdo mjet në dorë për të luftuar për popullin tim, duke mbështetur mençurinë e luftës me mençurinë e librave.

Ndërsa dita mbaron dhe yjet fillojnë të shfaqen në qiell, unë pyes veten se çfarë të ardhme më pret. Do të jem një luftëtar i madh, siç dëshirojnë prindërit e mi? Do të jem një udhëheqës i mençur, i cili do të sjellë paqe dhe prosperitet në vendin tim? Ose do të jem vetëm një dëshmitar i një historie të hidhur, duke parë vendin tim duke u shkatërruar ngadalë? Vetëm koha do të tregojë. Por për tani, unë do të vazhdoj të studioj, të luftoj për të kuptuar botën që më rrethon, dhe të përgatitëm për çfarëdo sfide që më presin. Kjo është premtimi im.